Covalanas kobazuloa

La Garma, Nozaleda, Omoño, Ribamontán al Monte, Kantabria

Sarbidea

E-70tik Villaverde de Pontoneserako irteera hartzen da, eta herri horretara iristen da CA-146 errepidetik.

Herri horretarik, eskualdeko errepidetik jarraitzen da Meruelorako norabidean eta, Pontones herria igaro ondoren, Omoño herrira iristen da.

Koordenatu geografikoak

UTM 30T 463420E / 4788410N – Z: 330

Deskribapen topografikoa

Kobazuloa kareharrizko harkaitz altu batean irekitzen da, Calera ibaiaren eskuinaldea menderatzen duena. Sarrera txiki batetik bi galeria garatzen dira. Ezkerreko galeria sarreratik 30 metrora arte ia zuzen doa; hemen 90º biratzen da eta 6 m inguru luzatzen da, eta berriro biratzen da lehen aipatutako tarte txikiarekiko perpendikularki orientatu arte. Eskuineko galeriak ia garapen zuzena du, bere zabaleran aldaketa gutxirekin. Amaierako zatia konduktu txikietan banatzen da, eta horietako batzuk ezin dira erabili. Galeria honetako zorua 50eko hamarkadan beheratu zen, turismorako sarbidea errazteko, bertan baitaude irudikapen paleolitikoak.

Aurkikuntzaren data

Covalanas kobazuloko pinturak 1903an aurkitu zituzten, modu independentean, H. Alcalde del Ríok eta L. Sierrak.

Ikerketa arkeologikoa

Aztarnategi honetako labar-arteari buruzko lehen argitalpena 1906koa da, eta bigarrena, osoena, 1911koa (biak Alcalde del Ríorenak; bigarrena Breuil eta Sierrarekin batera). Ondoren, ez da barrunbearen berrikuspenik egin 80ko hamarkadan Kantabriako Unibertsitateko talde batek A. Moure Romanillos, C. González Sainz eta M. R. González Moralesen zuzendaritzapean egin zuen arte. Lan horren emaitzak 1991n argitaratu ziren. Haitzuloko ikerketa berrienak, labar-arteaz eta haren kontserbazioaz arduratu direnak, M. Garcíak eta J. Eguizábalek egin dituzte.

Eduki artistikoak: pinturak, grabatuak

Sarreratik 65 bat metrora, eskuineko galerian (“Pinturen Galeria” ere deitua) biltzen da, 12 metroko luzeran, kobazuloko arte figuratibo ia guztia. Eremu horretan galeria zabaldu egiten da eta pareta batek bitan banatzen du luzetara.

Eremu honetan 18 orein eme irudi dokumentatu dira, zaldi bat, balizko elur-orein bat, bobido bat eta interpretazio zaileko animalia bat, guztiak gorriz margotuak-gehienak tanponatuaren teknikaren bidez-, eta kasu batean grabatua ere bai. Galeriaren amaieran lerro zerbiko dortsal zalantzagarri bat eta orban gorri batzuk aurkitu ziren. Zeinu lauangeluar beteek, puntuazioek eta beste motibo batzuek osatzen dute irudikapenen zerrenda.

Adierazpen hauek guztiak Leroi-Gourhanen III. estiloan koka daitezke, Gravette aldiaren amaieraren eta Solutre aldiaren hasieraren arteko datazioarekin. Pintura gorriaz gain, trazu beltz ez figuratibo ugari daude, bi galerietan sakabanatuta.

ALCALDE DEL RÍO, H. 1906. Las pinturas y grabados de las cavernas prehistóricas de la provincia de Santander. Santander: Impr. de Blanchard y Arce.

ALCALDE DEL RÍO, H., BREUIL, H., SIERRA, L. 1911. Les cavernes de la région cantabrique (Espagne). Monaco: Impr. Veuve A. Chêne.

APELLÁNIZ, J. M. 1982. El arte prehistórico del País Vasco y sus vecinos. Bilbao: Ed. Desclée de Brouwer.

GARCÍA DÍEZ, M., EGUIZÁBAL TORRE, J. 2003. La cueva de Covalanas. El grafismo rupestre y la definición de territorios gráficos en el paleolítico cantábrico. Santander: Consejería de Cultura, Turismo y Deporte del Gobierno de Cantabria.

MOURE ROMANILLO, A., GONZÁLEZ MORALES, M. R., GONZÁLEZ SAINZ, C. 1990. Las pinturas rupestres paleolíticas de la cueva de Covalanas (Ramales de la Victoria, Cantabria). Trabajos de Prehistoria 47: 9-38.

MOURE ROMANILLO, A., GONZÁLEZ SAINZ, C., GONZÁLEZ MORALES, M. R. 1991. Las cuevas de Ramales de la Victoria (Cantabria). Arte rupestre paleolítico en las cuevas de Covalanas y La Haza. Santander: Servicio de Publicaciones de la Universidad de Cantabria.

ONTAÑÓN PEREDO, R. 2018. 10 Cuevas Patrimonio Mundial en Cantabria. Santander: Consejería de Educación, Cultura y Deporte - Gobierno de Cantabria / Asociación de Amigos del MUPAC”. Eliminar “APELLÁNIZ, J. M. 1982. El arte prehistórico del País Vasco y sus vecinos. Bilbao: Ed. Desclée de Brouwer.