Covaciellako kobazuloa

Las Estazadas, Cabrales, Asturiasko Printzerria

Sarbidea

Carreñatik AS-114 errepidea hartzen da Las Estazadaseraino Kobazulorako sarbidea errepidea Ricao edo Golodrón erreka gainetik pasa eta pixka bat geroago dago.

Koordenatu geografikoak

UTM 30T 348075E / 4798054N – Z: 290

Deskribapen topografikoa

Barrunbea Cares ibaiko ibaiadar batek ezkerraldean zulatutako haitzarte estu batean irekitzen da, Asturiasko ekialdeko Itsasondoko Depresioaren parte den paisaia malkartsu batean.

Haitzuloa luizi kono handi batek bi espaziotan banatutako gela handi batean hasten da, eta mendebalderantz jarraitzen du 40 metro inguruko luzera duen eta gorago dagoen galeria batetik. Haitzuloaren jatorrizko sarbidea, ziur aski, ekialdeko gelaren hondora zegoen, eta historiaurrean mendi-mazelaren ekarpenek itsutu zuten.

Aurkikuntzaren data

1994ko urrian, AS-114 errepidea handitzeko lanak zirela eta egindako leherketa batek zulo bat ireki zuen Covariellas haitzuloaren ondoko leize bateko sabaian. Hilaren 16an, herritar talde bat haitzuloan sartu zen eta labar-artearen multzoa aurkitu zuen.

Ikerketa arkeologikoa

Aurkikuntza egin eta berehala hasi zen kobazuloaren azterketa, eta J. Fortea arduratu zen horretaz. Forteak horma-arte multzoa dokumentatu du, eta zuzenean datatu du datazio erradiokarbonikoak lortuz. Haren emaitzak partzialki ezagutarazi dira zenbait argitalpenetan.

Eduki artistikoak: pinturak, grabatuak

Covaciellako labar–multzoa galeriaren hegoaldeko hormaren gainean dagoen irudi multzo txiki batez osatuta dago. Irudiak grabatuaren eta pinturaren tekniken bidez egin dira, bai isolatuta bai konbinatuta. Ekialdetik mendebaldera ondo bereizitako hiru eremu ikus daitezke.

Panel nagusia pitzadura bertikal handi baten inguruan antolatzen da, espazioa artikulatzen duena eta irudien kokapena baldintzaren duena; honela, bere ezkerrean daudenak mendebalderantz begiratzen dute eta eskuinean daudenak ekialderantz orientatzen dira (bat izan ezik), konfrontazio bidezko simetria moduko batean. Hemen, orein ar, zaldi, ahuntz eta bisonte irudiak egin dira, euren kalitateagatik, kortejuko eszena bat osatzen dutela diruditen hiru bisonte irudi oso nabarmenduz, marra meandriformeen, puntuazioaen eta makilatxoen bidez gorriz egindako zeinuez gain.

Zeinuaren panela deitutakoa, kolorea galdu duen orban gorri batez osatua dago, zeinu konplexu baten hondarra izan daitekeena. Azkenik, bisontearen panela, mendebaldera begira dagoen bisonte irudi bat da, Panel nagusikoen antzekoa. Beste aldeko horman marra gorri bat baino ez da dokumentatu.

Multzoak, gehienbat, homogeneoa dirudi, eta estilistikoki Madeleine aldi klasikokoa dela esan daiteke, Kantaurialdeko eta Pirinioetako beste kobazulo batzuetan erreferenteak dituena (Altamira, Santimamiñe, Niaux, Trois Frères). Erradiokarbono bidez bi figuretako laginen gainean lortutako zuzeneko datazioen batez bestekoa 14100 ± 130 B.P. da, proposatutako esleipen kulturalarekin koherentea.

FORTEA PÉREZ, F. J., RASILLA VIVES, M. DE LA, RODRÍGUEZ OTERO, V., HOYOS GÓMEZ, M., F.A.S.E., VALLADAS, H., TORRES, T. 1995. Covaciella. Excavaciones Arqueológicas en Asturias 1999-2002. 221-226. Oviedo.

FORTEA PÉREZ, F. J., 2007. Cuevas de Covaciella y El Bosque (Cabrales). Campaña de 2000. Excavaciones Arqueológicas en Asturias 1991-1994. 258-270. Oviedo.

GARCÍA-DÍEZ, M., OCHOA, B., RODRIGUEZ ASENSIO, J. A. (eds.). 2015. Arte rupestre paleolítico en la cueva de LaCovaciella (Inguanzo, Asturias). Oviedo.